Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (εφεξής ΣΧΚ) ή αλλιώς γνωστό ως μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα (ME), είναι μια περίπλοκη ασθένεια που χαρακτηρίζεται από τουλάχιστον έξι μήνες ακραίας κόπωσης όπου το άτομο το οποίο νοσεί. Δεν ανακουφίζεται με απλή ξεκούραση και συμπεριλαμβάνει μια ομάδα πρόσθετων συμπτωμάτων που είναι σταθερά για τουλάχιστον έξι μήνες. Σε πολλούς ανθρώπους με ΣΧΚ, η διαταραχή ξεκινά ξαφνικά, συχνά μετά από λοίμωξη ιογενούς φύσης ή από επεισόδιο φυσικού ή ψυχολογικού τραύματος, όπως χειρουργική επέμβαση, τραυματικό ατύχημα ή θάνατο αγαπημένου προσώπου. Σε άλλες περιπτώσεις, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης αναπτύσσεται σταδιακά. Η ασθένεια διαρκεί για πολλούς μήνες ή χρόνια.
Η αιτιολογία του ΣΧΚ παραμένει ένα μυστήριο. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να εντοπισθεί μια οργανική αιτιολογία αλλά δεν έχει υπάρξει αποτέλεσμα. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι το ΣΧΚ μπορεί να προκληθεί από ένα συνδυασμό παραγόντων όπως θα δούμε παρακάτω αλλά είναι εξίσου καθοριστική η προσωπικότητα του ασθενούς η οποία εμπλέκεται έντονα στην αιτιοπαθογένεια όπως έχει φανεί σε πλήθος ερευνών.
Στοιχεία- Στατιστικές
Σύμφωνα με μια έκθεση του Ινστιτούτου Ιατρικής (IOM) που δημοσιεύθηκε το 2015, περίπου 836.000 έως 2.5 εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν από ΣΧΚ, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν διαγνωστεί.
Στις
Ηνωμένες Πολιτείες, οι ομοσπονδιακές υγειονομικές αρχές εκτιμούν ότι το ΣΧΚ
επηρεάζει 1 έως 8 σε 1.000 Αμερικανούς ηλικίας άνω των 18 ετών. Οι γυναίκες
επηρεάζονται περίπου δύο φορές περισσότερο σε σχέση με τους άνδρες. Αν και η
ασθένεια είναι συχνότερη σε άτομα ηλικίας 25 έως 45 ετών, το ΣΧΚ μπορεί να εκδηλωθεί
σε άτομα όλων των ηλικιακών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών. Το
ΣΧΚ, επίσης, δεν κάνει διακρίσεις σε φυλές, έθνη και σε άτομα διαφορετικού
οικονομικού στάτους. Φαίνεται να εμφανίζεται πιο συχνά στους Αφρο-Αμερικανούς,
τους Λατίνους και σε ανθρώπους από χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικά ομάδες. Λιγότερο
συνηθισμένο είναι στους Ασιάτες-Αμερικανούς. Μελέτες από τα Αμερικανικά Κέντρα
Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και άλλες ερευνητικές ομάδες εκτιμούν ότι
οι Ηνωμένες Πολιτείες χάνουν κάθε χρόνο μεταξύ 9 και 25 δισεκατομμυρίων
δολαρίων σε μειωμένη παραγωγικότητα και ιατρικά έξοδα λόγω ΣΧΚ.
Παρόλο που οι περισσότερες περιπτώσεις ΣΧΚ δεν
εμφανίζονται κατά τη διάρκεια επιδημιών, έχουν αναφερθεί τουλάχιστον 30
κρούσματα ΣΧΚ, κατά τη διάρκεια των οποίων πολλά άτομα στην ίδια περιοχή
ανέπτυξαν ξαφνικά την ασθένεια ταυτόχρονα. Ωστόσο, οι ειδικοί στον τομέα της υγείας
απέτυχαν να εντοπίσουν μια αιτία για τα συμπτώματα χρόνιου κόπωσης.
Αίτια
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να γεννηθούν με προδιάθεση για τη διαταραχή, η οποία στη συνέχεια ενεργοποιείται από ένα συνδυασμό παραγόντων. Τα πιθανά αίτια ενεργοποίησης περιλαμβάνουν:
- Ιογενείς λοιμώξεις. Μερικά άτομα αναπτύσσουν το ΣΧΚ μετά από μια ιογενή λοίμωξη. Οι ύποπτοι ιοί περιλαμβάνουν τον ιό Epstein-Barr, τον ιό του έρπητα 6 (HHV-6) και τους ιούς της λευχαιμίας ποντικιού. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη βρεθεί οριστικός σύνδεσμος.
- Προβλήματα
ανοσοποιητικού συστήματος. Το ανοσοποιητικό σύστημα των
ανθρώπων που παρουσιάζουν ΣΧΚ φαίνεται να δυσλειτουργεί ελαφρώς, αλλά δεν
είναι σαφές εάν αυτή η βλάβη είναι αρκετή για να προκαλέσει στην
πραγματικότητα τη διαταραχή. Έχει διαπιστωθεί, επίσης, ότι
στα άτομα με ΣΧΚ παρατηρούνται
ανωμαλίες στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, το οποίο ελέγχει την αρτηριακή
πίεση, τον καρδιακό ρυθμό, τη θερμοκρασία του σώματος και άλλες ζωτικές
λειτουργίες του σώματος. Για παράδειγμα, πολλοί ασθενείς με ΣΧΚ έχουν
ασυνήθιστα υψηλό καρδιακό ρυθμό και χαμηλή αρτηριακή πίεση όταν στέκονται
για λίγο.
- Ορμονικές ανισορροπίες. Άτομα που έχουν σύνδρομο χρόνιας κόπωσης εμφανίζουν μερικές φορές επίσης μη φυσιολογικά επίπεδα ορμονών στο αίμα που παράγονται στον υποθάλαμο, την υπόφυση ή τα επινεφρίδια. Αλλά η σημασία αυτών των ανωμαλιών είναι ακόμα άγνωστη.
Τέλος, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων με ΣΧΚ παρατηρούνται κοινές συμπεριφορές και πεποιθήσεις. Είναι άτομα που τους διακατέχει τελειομανία, τα υπερδραστήρια άτομα και γενικότερα άτομα τα οποία έχουν υψηλά στάνταρς στην εργασία τους, ή είναι πολύ υπεύθυνα. Επίσης, άτομα που δίνουν τεράστια σημασία στην γνώμη των άλλων για το ποιόν τους και βρίσκονται σε συνεχή πάλη με τον εαυτό τους, άτομα που καταπιέζουν τα συναισθήματα τους.
Πιο αναλυτικά,
- Το πιο κοινό θέμα που αναδύεται αφορά τους υψηλούς στόχους, συνήθως εμπεριέχοντας τον υπαινιγμό ότι η αδυναμία ανταπόκρισης σε αυτούς θα αποτελεί αποτυχία ως άτομο ή απόρριψη από τους άλλους π.χ. “Εάν δεν ανταποκριθώ σε όλες τις υπευθυνότητες μου, τότε για τους άλλους θα είμαι διαρκώς ένας αποτυχημένος. Αυτά τα στάνταρτς τυπικά εμφανίζουν την ποιότητα του “όλα ή τίποτα”. Π.χ. “Εάν δεν καταφέρω όλους τους σκοπούς της καριέρας μου, τότε δεν αξίζω”.
- Το δεύτερο κοινό θέμα, αφορά στη σημασία της ψυχολογικής δύναμης και τη μη αποδοχής των αρνητικών συναισθημάτων ή αδυναμιών. Π.χ. “Δεν θα πρέπει ποτέ να αποδεχθώ τις δυσκολίες” και “Είναι κουτό να έχω μίζερες σκέψεις”.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα του ΣΧΚ διαφέρουν ανάλογα με το άτομο και τη σοβαρότητα της πάθησης.
Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η κόπωση που είναι αρκετά έντονη ώστε να μην μπορούν να διεκπεραιώσουν τις συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες.
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ΣΧΚ.
Η έντονη κόπωση, η οποία εμφανίζεταιξαφνικά και μπορεί να εμφανίζεται μετά από ήπια δραστηριότητα και να προκαλεί τρέμουλο στα χέρια και στα πόδια και αίσθηση αδυναμίας σε βαθμό κατάρρευσης. Βιώνεται πολύ έντονα και αναγκάζει το άτομο να μειώσει δραστικά αυτά που συνήθιζε να κάνει. Είναι πολύ διαφορετική από τη συνήθη κόπωση, δεν ανακουφίζεται με την ξεκούραση. Δεν αφορά την έλλειψη κινήτρου, όπως συμβαίνει στην κατάθλιψη.
Πόνοι στις αρθρώσεις και στους μυς (όπως όταν έχεις γρίπη) Τα συμπτώματα αυτά δεν ανακουφίζονται με ξεκούραση και φαγητό.
Άλλα συμπτώματα είναι η δυσκολία συγκέντρωσης, προβλήματα μνήμης, σύγχυση. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΣΧΚ έχουν πρόβλημα να σκέφτονται γρήγορα, να θυμούνται τα πράγματα και να δίνουν προσοχή στις λεπτομέρειες. Οι ασθενείς συχνά λένε ότι έχουν “ομίχλη του εγκεφάλου” για να περιγράψουν το πρόβλημα επειδή αισθάνονται “κολλημένοι σε μια ομίχλη” και δεν είναι σε θέση να σκεφτούν καθαρά.
Μπορεί να έχουν αλλαγές στην όραση, όπως θαμπάδα ή βλέψεις κηλίδων.
Επίσης, πονοκεφάλους, διαταραχές του ύπνου, συχνούς πονόλαιμους και διογκωμένους λεμφαδένες., ναυτία, ζάλη. Πολλοί άνθρωποι έχουν επίσης αλλεργίες, όπως αλλεργική ρινίτιδα (αλλεργική ρινίτιδα) ή ευερέθιστο έντερο και γενικότερα πολύ μεγάλη ευαισθησία στο πεπτικό τους.
Συχνά επίσης μπορεί να βιώνεται μια αίσθηση “πυρετικής κίνησης”.
Φυσικά κάθε ασθενής είναι διαφορετικός και συνήθως δεν βιώνει όλα τα συμπτώματα.
Ορισμένοι άνθρωποι με ΣΧΚ βιώνουν περιόδους ύφεσης και έξαρσης. Τα συμπτώματα μπορεί μερικές φορές να εξαφανιστούν εντελώς. Ωστόσο, επιστρέφουν αργότερα. Αυτός ο κύκλος ύφεσης και έξαρσης δυσκολεύει τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
Περίπου το ήμισυ των ατόμων με ΣΧΚ αναπτύσσουν κατάθλιψη τους μήνες και τα έτη μετά την έναρξη της ασθένειάς τους. Ωστόσο, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι το ΣΧΚ δεν είναι ψυχιατρική ασθένεια. Μάλλον, φαίνεται να είναι μια φυσική ασθένεια που οδηγεί σε κατάθλιψη μερικούς ανθρώπους.
Διάγνωση
Οι ακριβείς μηχανισμοί που εμπλέκονται στο ΣΧΚ είναι αβέβαιοι και αντιφατικοί.
Δεν υπάρχει κάποιο διαγνωστικό τεστ για το ΣΧΚ. Χρησιμοποιούνται μόνο κάποια τεστ για να αποκλειστούν άλλες ασθένειες. Κατά την αρχική εκτίμηση, είναι απαραίτητο να γίνει ο παρακλινικός έλεγχος καθώς και να ληφθεί ένα πλήρες ιστορικό. Σημαντικό ρόλο παίζει η αντικειμενική εξέταση και η εμπειρία και η διάγνωση γίνεται με βάση την περιγραφή των συμπτωμάτων.
Επειδή δεν υπάρχει διαγνωστικό τεστ, για πολύ καιρό αμφισβητούνταν η ύπαρξη της νόσου. Πολλές φορές οι ασθενείς κατηγορούνταν για τεμπελιά, για διαταραχή προσωπικότητας ή τους έδιναν τη διάγνωση κατάθλιψης. Τώρα πλέον υπάρχει ευρεία παραδοχή του ΣΧΚ ως ασθένεια από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας και από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων.
Επίσης, η υπόθεση ότι, τα συμπτώματα οφείλονται σε μία επίμονη λοίμωξη ιογενούς φύσης μπορεί να είναι αληθινή, μπορεί και όχι, αλλά δεν είναι βοηθητική σε κλινικό επίπεδο αντιμετώπισης. Μια τέτοια εντύπωση μπορεί να ωθήσει τον ασθενή να εκλάβει το ΣΧΚ σαν μια συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση και επομένως να τον κάνει να παραιτηθεί από την προσπάθεια αποθεραπείας του.
Οι γιατροί θα σας προτείνουν μια σειρά εξετάσεων ώστε να έχουν μια πλήρη εικόνα της λειτουργίας του οργανισμού σας και να αποκλείσουν άλλες παθολογικές καταστάσεις, όπως :
- Yποθυρεοειδισμό (υπολειτουργικός θυρεοειδής αδένας)
- Επινεφριδιακή ανεπάρκεια (υπολειτουργία επινεφριδίων)
- Καρδιακές διαταραχές
- Άπνοια ύπνου ή ναρκοληψία
- Παρενέργειες των φαρμάκων
- Καρκίνο
- Ηπατίτιδα Β ή ηπατίτιδα C
- Ορισμένες ψυχιατρικές ασθένειες, ιδιαίτερα σοβαρή κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια και παραληρητικές διαταραχές και άνοια
- Διατροφικές διαταραχές (νευρική ανορεξία, βουλιμία)
- Αναιμία
- Κατάχρηση φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης της κατάχρησης αλκοόλ
- Σοβαρή παχυσαρκία
Θεραπευτική προσέγγιση
Μπορεί, λοιπόν, να χρειαστεί λίγος χρόνος για να διαγνωσθεί το ΣΧΚ, επειδή πρώτα πρέπει να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα.
Ακριβώς επειδή δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή για το ΣΧΚ, είναι σημαντικό να αντιμετωπίσουμε ολιστικά τον ασθενή.
Ξεκινώντας, από συμβουλές όσον αφορά την άμεση ανακούφιση κάποιων συμπτωμάτων και ειδικότερα:
- Εξατομικευμένη διατροφή και συμπληρώματα διατροφής ώστε να λάβει όλα τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται το άτομο για την ορθή λειτουργία του οργανισμού του
- Αποτοξίνωση (μέσω διατροφής, βοτάνων, άσκησης)
- Αλλαγή τρόπου σκέψης (μέσω συνεδριών νευρογλωσσικού προγραμματισμού (NLP) ώστε να αλλάξει πεποιθήσεις που καθορίζουν αρνητικές εκφράσεις λεκτικές είτε σωματικές, ψυχοθεραπεία, διαλογισμό κ.ο.κ.)
- Ήπια άσκηση (Γιόγκα η οποία βοηθάει να οξυγονωθούν οι ιστοί και συνολικά ο οργανισμός). Δεν πρέπει να ακολουθεί το άτομο έντονο πρόγραμμα γυμναστικής διότι το μόνο που θα καταφέρει είναι να αυξήσει την απώλεια θρεπτικών συστατικών αλλά και να ωθήσει το σώμα του σε πιο έντονη κούραση.
- Άλλες θεραπείες (Βελονισμό ώστε να βοηθήσει στην αιμάτωση/ αποτοξίνωση μπλοκαρισμένων σημείων κ.ο.κ.)
- Αποφυγή τοξικών ανθρώπων και τοξικού περιβάλλοντος συνολικά στο βαθμό που είναι εφικτό.
Σε αυτό το σημείο, θέλω να τονίσω ότι η σημασία του υγιούς μικροβιώματος είναι καθοριστικός παράγοντας ακόμη και αν δεν έχει συσχετιστεί ;άμεσα με το εν λόγω σύνδρομο αλλά είναι παράγοντας που επηρεάζει όλα τα συστήματα του οργανισμού σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Η θεραπεία φαντάζει υπερβολικά κουραστική διαδικασία για έναν άνθρωπο που είναι ήδη καταβεβλημένος, είναι όμως μια εξαιρετική ευκαιρία να καθαρίσει το σώμα και το μυαλό του, το περιβάλλον στο οποίο ζει από όλα εκείνα τα σκουπίδια που επιτρέπει συνειδητά ή μη να τον αρρωσταίνουν.
Και μην ξεχνάτε πόση αξία έχει η επαφή με τον εσώτερο εαυτό μας, το υποσυνείδητο, το οποίο γνωρίζει πάντα τι είναι αυτό που τελικά μας κάνει να αρρωσταίνουμε. Ακούστε το σώμα σας. Ερωτηθείτε τι είναι αυτό που πιστεύετε ότι δεν σας αφήνει να είστε υγιής και χαρούμενοι…
Επιλέγοντας τους σωστούς επιστήμονες, επαγγελματίες με εμπειρία μπορείτε να φτάσετε στην λύση πολύ πιο γρήγορα.
Είμαι πάντα στην διάθεση σας!
Στην υγειά σας…
ΠΗΓΕΣ :
Δήμητρα Αλεξανδρή
Διατροφολόγος- Διαιτολόγος
Εξειδικευμένη στην Μεταβολομική Ανάλυση
NLP Coacher
Photo created by https://www.freepik.com/free-photos-vectors/woman
