Τα τρόφιμα που επιλέγουμε να φάμε έχουν άμεσες επιπτώσεις στη συνολική υγεία του οργανισμού μας.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι διατροφικές συνήθειες επηρεάζουν την πιθανότητα εκδήλωσης ασθένειας. Ενώ ορισμένα τρόφιμα μπορεί να πυροδοτήσουν χρόνια προβλήματα υγείας, άλλα έχουν ισχυρές φαρμακευτικές και προστατευτικές ιδιότητες.
Η δίαιτα από μόνη της δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαταστήσει το φάρμακο σε κάθε περίσταση. Παρόλο που πολλές ασθένειες μπορούν να προληφθούν, να αντιμετωπιστούν ή ακόμα και να θεραπευτούν με διατροφικές αλλαγές και αλλαγές στον τρόπο ζωής, πολλές άλλες δεν μπορούν.
Αυτό το άρθρο εξηγεί τις φαρμακευτικές επιπτώσεις των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων που πρέπει και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για θεραπεία.
Πώς τα τρόφιμα τρέφουν και προστατεύουν το σώμα μας
Πολλά από τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στα τρόφιμα προάγουν την υγεία και προστατεύουν το σώμα μας από ασθένειες.
Η κατανάλωση ανεπεξέργαστων/ φυσικών τροφών είναι σημαντική επειδή οι ουσίες που περιέχουν λειτουργούν συνεργιστικά για να δημιουργήσουν ένα αποτέλεσμα που δεν μπορεί να αναπαραχθεί με τη λήψη συμπληρώματος.
Βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία
Αν και το σώμα μας χρειάζεται μικρές ποσότητες βιταμινών και ιχνοστοιχείων, μετάλλων, είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία μας.
Ωστόσο, οι δίαιτες δυτικού τύπου – με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα τρόφιμα και χαμηλή σε ανεπεξέργαστες/ φυσικές τροφές, όπως φρέσκα προϊόντα , φρούτα, λαχανικά- είναι τυπικά ανεπαρκείς σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, μέταλλα. Τέτοιες ανεπάρκειες μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο εκδήλωσης ασθένειας.
Για παράδειγμα, η ανεπαρκής πρόσληψη βιταμίνης C, βιταμίνης D και φυλλικού οξέος μπορεί να βλάψει την καρδιά μας, να προκαλέσει ανοσολογική δυσλειτουργία και να αυξήσει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου.
Ευεργετική δράση των φυτών
Τα ανεπεξέργαστα/ φυσικά τρόφιμα όπως τα λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια και οι σπόροι, διαθέτουν πλήθος ευεργετικών ουσιών με κάποια από αυτά να είναι τα αντιοξειδωτικά.
Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν τα κύτταρα από βλάβες που διαφορετικά μπορεί να οδηγήσουν σε ασθένειες .
Στην πραγματικότητα, οι μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα των οποίων η δίαιτα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά όπως πολυφαινόλες, έχουν χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, διαβήτη, άνοιας και καρδιακών παθήσεων.
Διαιτητικές ή φυτικές ίνες
Οι φυτικές ίνες είναι απαραίτητο συστατικό μιας υγιεινής διατροφής. Δεν προάγουν μόνο την σωστή πέψη, αλλά τροφοδοτούν επίσης τα ευεργετικά βακτήρια στο έντερο μας .
Έτσι, τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, όπως τα λαχανικά, τα όσπρια, τα δημητριακά και τα φρούτα, βοηθούν στην προστασία από τις ασθένειες, μειώνουν τη φλεγμονή και ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Απεναντίας, οι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του παχέος εντέρου και του εγκεφαλικού επεισοδίου.
Πρωτεϊνες και καλά λιπαρά οξέα
Η πρωτεΐνη και το λίπος σε ανεπεξέργαστα- φυσικά τρόφιμα διαδραματίζουν διάφορους κρίσιμους ρόλους στο σώμα μας.
Τα αμινοξέα – τα δομικά στοιχεία της πρωτεΐνης – ενισχύουν την ανοσολογική λειτουργία, τη σύνθεση των μυών, τον μεταβολισμό και την ανάπτυξη, ενώ τα λίπη παρέχουν καύσιμο και βοηθούν στην απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών.
Τα Ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται σε τρόφιμα όπως τα λιπαρά ψάρια, βοηθούν στη ρύθμιση της φλεγμονής και συνδέονται με τη βελτίωση της καρδιακής και της ανοσολογικής υγείας.
Μια υγιεινή διατροφή μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη μιας ασθένειας ;
Ένα πρότυπο υγιεινής διατροφής είναι η μεσογειακή, η οποία συνδέεται με την καλύτερη ποιότητας ζωής και χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης σε σχέση με τις συνήθεις διατροφές δυτικού τύπου – και μπορεί να ενισχύσει ακόμη και τη μακροζωία μας.
Το παράδειγμα της μεσογειακής διατροφής αλλά και άλλων όπως η paleo κ.ο.κ. αποδεικνύουν ότι οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά λειτουργούν πράγματι ως προληπτικά φάρμακα.
Αντίθετα, οι ανθυγιεινές δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζαχαρούχα ποτά, γρήγορο φαγητό και ραφιναρισμένα τρόφιμα αποτελούν τον κύριο παράγοντα για τις παθήσεις όπως οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης και η παχυσαρκία.
Βλάπτουν τα βακτήρια του εντέρου μας και προάγουν την αντίσταση στην ινσουλίνη, τη χρόνια φλεγμονή και τον κίνδυνο ασθένειας.
Μια μελέτη σε περισσότερους από 100.000 ανθρώπους διαπίστωσε ότι κάθε 10% αύξηση της πρόσληψης τροφίμων με υπερβολική επεξεργασία οδήγησε σε αύξηση του κινδύνου καρκίνου κατά 12%.
Επιπλέον, μια μελέτη για την παγκόσμια θνησιμότητα και ασθένεια (DALYs*), έδειξε ότι το 2017, 11 εκατομμύρια θάνατοι και 255 εκατομμύρια άτομα με χρόνια νοσήματα ήταν πιθανό να οφείλονται σε κακή διατροφή.
*Τα DALYs μετράνε το βάρος της νόσου, με μία μονάδα που αντιπροσωπεύει την απώλεια ενός έτους πλήρους υγείας.
Μπορεί η υγιεινή διατροφή να θεραπεύσει την ασθένεια;
Ο κίνδυνος της νόσου είναι αρκετά περίπλοκος. Αν και μια κακή διατροφή μπορεί να προκαλέσει ή να συμβάλει σε ασθένειες, πολλοί άλλοι παράγοντες πρέπει να εξεταστούν.
Η γενετική, το άγχος, η ρύπανση, η ηλικία, οι μολύνσεις, οι επαγγελματικοί κίνδυνοι και οι επιλογές τρόπου ζωής – όπως η έλλειψη άσκησης, το κάπνισμα και η χρήση οινοπνεύματος, έχουν επίσης επίδραση.
Τα τρόφιμα δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τις κακές επιλογές για τον τρόπο ζωής, τη γενετική διάθεση ή άλλους παράγοντες που σχετίζονται με την ανάπτυξη της νόσου.
Αν και πολλά τρόφιμα έχουν ισχυρά οφέλη για την καταπολέμηση ασθενειών, η διατροφή δεν θα πρέπει να θεωρείται ως αντικαταστάτης της συμβατικής ιατρικής αλλά συνοδοιπόρος.
Τρόφιμα με ισχυρές φαρμακευτικές ιδιότητες
Η μετάβαση σε μια διατροφή βασισμένη σε ανεπεξέργαστα/ φυσικά τρόφιμα μπορεί να βελτιώσει την υγεία μας με αναρίθμητους τρόπους. Κάποια από τα τρόφιμα που προσφέρουν ιδιαίτερα ισχυρά οφέλη περιλαμβάνουν:
• Μούρα. Πολλές μελέτες έχουν βρει ότι τα θρεπτικά συστατικά και οι ουσίες που περιέχονται στα μούρα καταπολεμούν την ασθένεια. Στην πραγματικότητα, οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε μούρα μπορεί να προστατεύσουν από χρόνιες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων καρκίνων.
• Σταυρανθή λαχανικά. Τα σταυρανθή λαχανικά όπως το μπρόκολο και το kale περιέχουν μια μεγάλη ποικιλία αντιοξειδωτικών. Η υψηλή πρόσληψη αυτών των λαχανικών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και να προωθήσει τη μακροζωία.
• Λιπαρά ψάρια. Ο σολομός, οι σαρδέλες και άλλα λιπαρά ψάρια καταπολεμούν τη φλεγμονή λόγω των υψηλών επιπέδων Ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία επίσης προστατεύουν από καρδιακές παθήσεις.
• Μανιτάρια. Οι ουσίες που περιέχονται στα μανιτάρια, οι τύποι των οποίων περιλαμβάνουν το maitake και το reishi, έχουν αποδειχθεί ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα, την καρδιά και τον εγκέφαλο.
• Μπαχαρικά. Ο κουρκουμάς, η πιπερόριζα, η κανέλα και άλλα μπαχαρικά είναι γεμάτα με ευεργετικές φυτικές ενώσεις. Για παράδειγμα, μελέτες σημειώνουν ότι ο κουρκουμάς βοηθά στη θεραπεία της αρθρίτιδας και του μεταβολικού συνδρόμου .
• Βότανα. Βότανα όπως ο μαϊντανός, η ρίγανη, το δεντρολίβανο και το φασκόμηλο δεν παρέχουν μόνο γεύση στα πιάτα, αλλά διαθέτουν και πολλές ουσίες που προάγουν την υγεία.
• Πράσινο τσάι. Το πράσινο τσάι έχει διερευνηθεί διεξοδικά για τα εντυπωσιακά οφέλη του, τα οποία οδηγούν σε μείωση της φλεγμονής και χαμηλότερο κίνδυνο ασθενειών .
Τα καρύδια, οι σπόροι, το αβοκάντο, το ελαιόλαδο, το μέλι, τα φύκια και τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση είναι μερικά μόνο από τα πολλά άλλα τρόφιμα που μελετήθηκαν για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες.
Η απλή μετάβαση σε μια διατροφή πλούσια σε ανεπεξέργαστα/ φυσικά τρόφιμα όπως τα φρούτα και τα λαχανικά είναι ο απλούστερος τρόπος για να αποκομίσουμε τα φαρμακευτικά οφέλη των τροφίμων.
Συμπέρασμα
Το φαγητό προσφέρει πολύ περισσότερα από την απλή παροχή καυσίμων. Μπορεί ωστόσο να προωθήσει ή να επιδεινώσει την υγεία, ανάλογα με το τι τρώμε.
Δήμητρα Αλεξανδρή
Διατροφολόγος- Διαιτολόγος
Εξειδικευμένη στην Μεταβολομική Ανάλυση
NLP Coacher
