Η βιταμίνη D είναι ίσως ένας από τους πιο σημαντικούς ανοσορυθμιστικούς παράγοντες για τον οργανισμό μας. Είναι γεγονός πως χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται με την εμφάνιση πολλών οξέων αλλά κυρίως χρόνιων προβλημάτων υγείας. Τέτοια μπορεί να είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα, αυτοάνοσες νόσοι κ.α.
Ιδανικά επίπεδα τιμών βιταμίνης D μεταξύ 50-80ng/ml σχετίζονται με μείωση της επίπτωσης για οποιαδήποτε νόσο, μείωση της επίπτωσης για καρκίνο μαστού, παχέος εντέρου και προστάτη, αρτηριακή υπέρταση και διαβήτη, ενεργοποίηση παραγωγής άνω των 200 ενδογενών αντιβιώσεων και αντιγραφής άνω των 3000 γονιδίων, ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος, ενδυνάμωση των οστών και προστασία των δοντιών, προσφέροντας καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου.
Βάσει μελετών, αποτελεί το πιο ενδιαφέρον θέμα στην ιατρική επιστημονική κοινότητα τα τελευταία 5 έτη.
Είναι περίπλοκο να υπολογίσουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την απορρόφηση της βιταμίνης D, κυρίως από τον ήλιο. Η διαδικασία ξεκινά όταν το δέρμα μας απορροφά την αόρατη υπεριώδη Β (UVB), τμήμα του φάσματος του φωτός.
Το ήπαρ και οι νεφροί συμμετέχουν επίσης στην παραγωγή μιας μορφής της βιταμίνης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Μια σειρά παραγόντων επηρεάζουν τα επίπεδα βιταμίνης D ενός ατόμου. Ενδεικτικά αναφέρουμε έξι σημαντικούς:
- Που ζούμε – όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από τον Ισημερινό, τόσο λιγότερη UVB φτάνει στην επιφάνεια της γης κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Επίσης, μικρότερης διάρκειας ημέρες και ο ρουχισμός, που καλύπτουν τα άνω και κάτω άκρα, περιορίζουν την έκθεση σε UVB
- Η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα – σωματίδια άνθρακα που απελευθερώνονται από την καύση ορυκτών καυσίμων, ξυλεία και διασπορά άλλων υλικών δεσμεύουν την υπεριώδη ακτινοβολία και έτσι μειώνουν την απορρόφηση βιταμίνης D
- Χρήση των αντηλιακών – τα αντηλιακά αποτρέπουν τα εγκαύματα από τον ήλιο, μπλοκάροντας όμως και την απορρόφηση της βιταμίνης D
- Το χρώμα του δέρματος – η μελανίνη είναι ουσία που καθιστά το δέρμα πιο σκούρο. Ανταγωνίζεται τη UVB, άρα και την απορρόφηση της βιταμίνης D
- Το σωματικό βάρος – αρκετές μελέτες έχουν συσχετίσει την παχυσαρκία με τη μειωμένη απορρόφηση της βιταμίνης D, μια και η διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένα και τυποποιημένα τρόφιμα επηρεάζει την βιοδιαθεσιμότητα της λιποδιαλυτής βιταμίνης D, δεν εισχωρεί εντός των κυτταρικών μεμβρανών
- Η ηλικία – σε σχέση με νεότερους ανθρώπους, οι ηλικιωμένοι έχουν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D
Η απορρόφησή της γίνεται ακόμη πιο εύκολη, όταν υπάρχουν και επιπλέον
συστατικά που ευνοούν τη δράση της, όπως είναι το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, η
βιταμίνη Κ2 και το βόριο. Αυτά τα συστατικά αποτελούν ουσιαστικά τους
συν-παράγοντές της.
Πρέπει να έχουμε κατά νου πως για να έχει τις ευεργετικές δράσεις στον οργανισμό μας, η βιταμίνη D χρειάζεται να έχει τιμές όλη τη διάρκεια του έτους άνω των 48ng/ml.
Βιβλιογραφία:
1. Impact of Vitamin D Supplementation on Cardiometabolic Risk Factors – Tufts University, December 2013
2. Supplementation of Vitamin D3 in Patients With Inflammatory Bowel Diseases and Hypovitaminosis D – University of California, San Francisco, July 2014
3. Holick MF. Vitamin D deficiency. N Engl J Med. 2007; 357:266-81.
4. Bischoff-Ferrari HA, Dawson-Hughes B, Staehelin HB, et al. Fall prevention with supplemental and active forms of vitamin D: a meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ. 2009; 339:b3692.
Δρ. Τσιλιμιδός Γεράσιμος MD,PhD
Γενικός Ιατρός
