Για να υπάρχει ζωή απαιτείται η ύπαρξη νερού. Οι πρώτες μορφές ζωής εμφανίστηκαν στο νερό. Και δεν έχει υπάρξει ποτέ αναφορά σε ζωντανό οργανισμό σε συνθήκες απουσίας νερού.
Σε αυτό το άρθρο θα μάθουμε/ θυμηθούμε…
- Tι περιέχει το νερό και είναι τόσο πολύτιμο
- Σε τι ποσοστό υπάρχει στο σώμα μας και ποιες βασικές λειτουργίες εξυπηρετεί.
- Ποιες είναι οι επιπτώσεις ακόμη και μικρής έλλειψης και πως επηρεάζει την πείνα και την απώλεια βάρους
- Πως λειτουργεί ο μηχανισμός δίψας, ποια είναι η ποσότητα που χρειάζεται ο καθένας και τι γίνετε αν δεν έχω σχεδόν ποτέ τη επιθυμία να πιώ νερό?
Tι περιέχει το νερό και είναι τόσο πολύτιμο
Ο ανθρώπινος οργανισμός για την επιβίωση του απαιτεί θρεπτικά συστατικά τα οποία είναι πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπαρά οξέα και βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, μέταλλα. Χρειαζόμαστε ΟΛΑ τα θρεπτικά συστατικά.
Το Νερό περιέχει ένα πολύ σημαντικό μέρος της θρέψης μας. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και μέταλλα. Το 2009, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) περιέλαβε το νερό ως μακροθρεπτικό συστατικό στις διατροφικές τιμές αναφοράς για πρώτη φορά.
Εκτός, όμως, των θρεπτικών συστατικών που μας προσφέρει, συμμετέχει σε βασικές λειτουργίες του οργανισμού μας, μεταφέρει το οξυγόνο και τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά μέσα στο σώμα, αποβάλλει μεγάλο όγκο τοξινών που συσσωρεύονται καθημερινά στο σώμα και διάφορες άλλες που θα μάθετε παρακάτω.
Σε τι ποσοστό υπάρχει στο σώμα μας και ποιες βασικές λειτουργίες εξυπηρετεί.
Το σώμα μας φέρει στο σύνολο του 50- 70% νερό, το οποίο κατανέμεται στα διάφορα μέρη του.
Σε ένα μέσο άνθρωπο το αίμα αποτελείται από 83% νερό, ο εγκέφαλος από 74.5%, οι μύες από 76%, ο λιπώδης ιστός από 20%, το δέρμα από 70 % κ.ο.κ.
Ωστόσο τα παραπάνω ποσοστά μεταβάλλονται συνεχώς διότι υπάρχει μια συνεχής ανταλλαγή υγρών μεταξύ των ιστών και διαφέρουν ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, αν ένα άτομο αθλείται ή όχι, τις καιρικές συνθήκες.
Για παράδειγμα στα νεογέννητα το ποσοστό νερού είναι πάρα πολύ υψηλό ενώ στους ηλικιωμένους το ποσοστό πέφτει αρκετά. Επίσης, διαφέρει από άνδρα (αυξημένος μυϊκός ιστός) σε γυναίκα (αυξημένος λιπώδης ιστός) λόγω της διαφορετικότητας στους ιστούς μια και ο λιπώδης ιστός περιέχει κατά 20% νερό σε σχέση με το μυϊκό που περιέχει 76%. Για αυτό και τα άτομα με αυξημένο λίπος είναι κατά κόρον αφυδατωμένα.
Κάποιες λειτουργίες άμεσα συνδεδεμένες με την ύπαρξη νερού είναι…
- η άρτια λειτουργία των πνευμόνων και απέκκριση των τοξινών που συσσωρεύονται σε αυτούς
- η διατήρηση του ph και θερμοκρασίας στο σώμα μας (π.χ. σκεφτείτε σε πόσο αντίξοες συνθήκες βρισκόμαστε όταν ανεβάζουμε πυρετό)
- η απορρόφηση θρεπτικών συστατικών (το νερό είναι το μέσο με το οποίο ταξιδεύουν για να φτάσουν στα κύτταρα)
- η ανταλλαγή όλων των υγρών, η μεταφορά ορμονών και οξυγόνου σε όλο το σώμα
- η απέκκριση των τοξινών
- η ισορροπημένη γενικώς λειτουργία του γαστρεντερικού
Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα σύνολο κυττάρων και το κάθε κύτταρο θεωρείται μονάδα ζωής. Η θρέψη, λοιπόν, του οργανισμού αφορά πρακτικά το κάθε κύτταρο, το οποίο για να επιζήσει χρειάζεται να είναι ενυδατωμένο ώστε να αποβάλλει τα ‘’σκουπίδια’’ και να βάλει τα θρεπτικά συστατικά, την βενζίνη για να εργαστεί. Για να συμβούν τα παραπάνω απαιτείται ένα μεγάλο ταξίδι που γίνεται μέσω του νερού.
Την αναγκαία ποσότητα για ενυδάτωση του οργανισμού την λαμβάνουμε από την πόση καθαρού νερού στο μεγαλύτερο ποσοστό και σε μικρότερο από τα υπόλοιπα υγρά και τρόφιμα.
Στον αντίποδα, χάνουμε νερό μέσω του ιδρώτα, των ούρων, των κοπράνων και της αναπνοής.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις ακόμη και μικρής έλλειψης και πως επηρεάζει την πείνα και την απώλεια βάρους
Μια έλλειψη της τάξεως του 20% της συνολικής ποσότητας υγρών σε έναν οργανισμό μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Ακόμη, όμως και μια μικρή έλλειψη της τάξεως του 2% μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα αρνητικά συμπτώματα όπως
- ημικρανίες,
- απώλεια όρεξης,
- έντονη αίσθηση δίψας η οποία συγχέεται με μόνιμη αίσθηση πείνας(!),
- ναυτία,
- ζάλη, δυσκολία στην συγκέντρωση,
- δυσκολία στην αναπνοή,
- αδυναμία,
- κατακράτηση υγρών και μειωμένη ικανότητα απώλειας βάρους
Η ισορροπημένη λειτουργία του κυττάρου είναι ελλειπής. Η ικανότητα του να παράγει ενέργεια μέσω της διαδικασίας του μεταβολισμού που λαμβάνει χώρα μέσα του μειώνεται σε μεγάλο ποσοστό, όπως επίσης και η διαδικασία αποβολής του πλεονάζοντος λιπώδους ιστού.
Πως λειτουργεί ο μηχανισμός δίψας, ποια είναι η ποσότητα που χρειάζεται ο καθένας και τι γίνετε αν δεν έχω σχεδόν ποτέ τη επιθυμία να πιώ νερό?
Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι από την στιγμή που ο εγκέφαλος μας και συγκεκριμένα κέντρα του (υποθάλαμος, υπόφυση) λειτουργούν σωστά αποκλείεται να μην έχουμε αίσθημα δίψας. Απλά πολλές φορές συγχέουμε την αίσθηση δίψας με την πείνα ή οποιαδήποτε άλλη ανάγκη. (εδώ αντιστοιχεί η γνωστή φράση ‘δεν πεινούσα, διψούσα τελικά’).
Θα σας εξηγήσω τον τρόπο λειτουργίας του μηχανισμού δίψας με ένα παράδειγμα. Τι πρέπει να συμβεί, δηλαδή, ώστε να ειδοποιηθώ ότι το σώμα μου έχει ανάγκη για νερό.
Έστω ότι έχουμε ένα ιχθυοτροφείο το οποίο εκθρέφει διάφορα είδη ψαριών. Πολλά διαφορετικά είδη ψαριών καταφθάνουν όλα μαζί στο ιχθυοτροφείο, εισέρχονται όλα μαζί σε έναν σωλήνα που περιέχει νερό (αίμα) και διαχωρίζονται στην πορεία τους ώστε να πάει το κάθε είδος στην δική του πισίνα (κύτταρα διαφόρων ειδών). Αφού φτάσουν στην πισίνα τους με τα άλλα ίδια ψάρια το καθένα, ξεκινούν να τρέφονται και φυσικά ζουν μέσα σε νερό. Αν η κάθε πισίνα γέμιζε με τα περιττώματα τους και δεν τα καθάριζαν ή έπεφτε η στάθμη του νερού τότε θα υπήρχε μεγάλο πρόβλημα στην επιβίωση τους. Για αυτό το λόγο, το ιχθυοτροφείο έχει ένα σύστημα διαχείρισης και μέσω αυτού ειδοποιεί κεντρικές μονάδες (εγκέφαλος) σχετικά με τις συνθήκες στις οποίες βρίσκονται τα ψάρια ώστε να προσθέσουν νερό ή αλάτι ή ότι άλλο χρειάζεται ώστε να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν, λειτουργήσουν εύρυθμα τα ψάρια. Σε περίπτωση διακοπής της υδροδότησης το ιχθυοτροφείο έχει δεξαμενές με νερό μέχρι να επιστρέψει η υδροδότηση (επαναρρόφηση από τα κόπρανα κ.ο.κ. σε περίπτωση αφυδάτωσης).
Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο λειτουργεί ο οργανισμός μας, ο εγκέφαλος ενημερώνεται συνεχώς για τις συνθήκες στις οποίες βρίσκονται τα κύτταρα αλλά και ολόκληρο το σώμα αναφορικά με την ενυδάτωση. Κάθε στιγμή γνωρίζει σε τι επίπεδα είναι τα υγρά στον οργανισμό μας και μας ενημερώνει για να πιούμε νερό ή υγρά γενικότερα και πότε να σταματήσουμε να πίνουμε!!!
Σε ενήλικες πάνω από 50 ετών, η αίσθηση της δίψας του σώματος μειώνεται και συνεχίζει να μειώνεται με την ηλικία, θέτοντας αυτόν τον πληθυσμό σε αυξημένο κίνδυνο αφυδάτωσης. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι έχουν χαμηλότερες συνολικές λήψεις νερού από τους νεότερους ενήλικες και ότι οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για υπερβολικά χαμηλή λήψη νερού.
Η πιο σοφή κίνηση από εμάς σχετικά με το πόσο νερό πρέπει να πίνουμε καθημερινά θα ήταν να ακούμε απλά την δίψα μας ή/και να παρατηρήσουμε τις απώλειες που έχουμε και να τις αντικαταστήσουμε συν λίγη ποσότητα παραπάνω, αλλά δεν είναι πάντα εφικτό, δυστυχώς.
Υπάρχουν διάφορες συστάσεις και τρόποι υπολογισμού σχετικά με την ημερήσια ποσότητα νερού για τον καθένα. Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα νερού είναι 2,0 L για τις γυναίκες και 2,5 L για τους άντρες, για εκείνους που αθλούνται πολύ παραπάνω και για τους ηλικιωμένους είναι οι ίδιες με τους νεότερους ενήλικες (επειδή παρά την χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση, οι απαιτήσεις σε νερό για αυτήν την ομάδα είναι αυξημένες λόγω της μείωσης στην ικανότητα νεφρικής συγκέντρωσης και απώλειας της αίσθησης δίψας)
Το νερό είναι ίσως η μόνη ‘’σταθερά’’ στην ζωή μας μαζί με την λήψη τροφής. Μην ξεχνάτε, όμως, ότι το σώμα μας χρειάζεται νερό όχι μόνο σε περιόδους δίαιτας/ διατροφής αλλά και εκτός αυτών γιατί συνεχίζει να επιτελεί τις ίδιες λειτουργίες και έχει τις ίδιες ανάγκες.
Μέχρι να ανακαλύψουμε να δημιουργούμε ζωή χωρίς την ύπαρξη νερού και τα φυτά να μεγαλώνουν επίσης μόνα τους, πιείτε νερό!
Δεν κοστίζει, δεν ενοχλεί και υπάρχει παντού…
Δήμητρα Αλεξανδρή
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Εξειδικευμένη στην Μεταβολομική Ανάλυση
NLP Coach
